Sách

(Bài giảng tại chùa Huê Nghiêm 2 ngày 5-9-99)

Tất cả pháp môn của Phật dạy đều là phương tiện nhằm diệt khổ và làm cho chúng ta an lạc. Trước tiên, bản thân chúng ta phải được an lành, mới giúp cho người khác an. Mình chưa an mà nghĩ đến mang an vui cho người, là sai lầm lớn.

Mỗi pháp môn tu có đặc thù riêng. Tùy theo căn cơ, trình độ của mỗi người, mà chọn pháp môn thích hợp với mình, chọn Thầy hướng dẫn và chọn bạn cùng tu. Vì vậy, pháp thích hợp với người này, nhưng không thích hợp với người khác. Hoặc vị đạo sư hướng dẫn được người này, nhưng không dạy được người khác. Hiểu như vậy, thì không có pháp này đúng, pháp kia sai, không có thầy nầy đúng, vị khác sai. Tất cả pháp nếu sử dụng đúng, ta được an lành, sử dụng sai thì phiền não.

Tuy pháp Phật có nhiều, nhưng có thể kể 5 pháp môn chính : pháp tu theo Phật giáo nguyên thủy, pháp tu Tịnh độ, pháp tu Thiền, pháp tu Mật tông và pháp tu Pháp Hoa.

Tu theo Phật giáo nguyên thủy, áp dụng lời Phật dạy, nỗ lực rèn luyện cuộc sống của mình cho đạo đức. Mục tiêu cũng nhằm giúp cho thân tâm được an lành. Pháp môn này đặt nặng vấn đề tự lực hơn là cầu nguyện, lễ bái.

Ngoài pháp tu này, 4 pháp còn lại thuộc đại thừa Phật giáo. Trước hết là pháp môn Tịnh độ, ở nước ta được đa số người tu theo. Đức Phật giới thiệu Tây phương tịnh độ, cho chúng ta thấy cảnh giới cực lạc, hoàn toàn khác với thế giới khổ đau của chúng ta. Ngài dạy pháp tu này để chúng ta hướng tâm đến thế giới của Phật A Di Đà, mà quên đi những bức ngặt ở Ta bà. Vì nếu để tâm xây dựng ở đây, chúng ta sẽ bị nhiều chống phá, không làm gì được.

Thật vậy, đối với người nghiệp chướng trần lao quá nặng, Phật dạy họ phải từ bỏ mọi thứ. Nếu còn lo xây dựng, thì còn hơn thua phải trái, vọng tâm sanh ra dẫn đến khổ đau. Họ phải nghĩ ở đây là cõi tạm, của trần gian bỏ lại cho trần gian. Nghĩ vậy thì không còn hơn thua, tranh chấp.

Kế đến, chúng ta nguyện về thế giới của Phật Di Đà, vì nơi đó toàn là người giỏi nhất, hiền nhất, tốt nhất, chắc chắn không thể có trộm cướp, giết hại, tranh giành. Gần gũi toàn người hiểu biết, tốt lành như vậy, tự nhiên chúng ta được an lành. Tôi nhận ra ý này khi sống ở Nhật Bản. Mặc dù ở đó chưa phải là tịnh độ thật sự, nhưng người tốt đông, nên người xấu khó phát huy được tánh ác của họ.

Pháp tu Tịnh độ nhắc nhở chúng ta từ bỏ tâm xấu ác, việc không tốt và hướng tâm về điều thiện, cảnh giới thánh thiện, để tự thăng hoa đời sống mình, nhận được sự an lành cho thân tâm.

Pháp Thiền cũng vậy, giúp ta tránh vọng niệm. Nghĩ nhiều, tâm trí rối rắm, không giải quyết được gì. Phật dạy chúng ta ngồi yên, lắng lòng nhận ra cái cần cho ta không có bao nhiêu. Khi vọng động suy tính đủ cách, nhưng cuộc đời luôn khổ đau. Đến khi trầm tĩnh rồi, thấy không cần làm như vậy. Lúc đi học ở Nhật, tôi chỉ tiêu dùng bằng một nửa các sinh viên khác, mà vẫn dư tiền giúp được người. Thực sự có những nhu cầu vật chất không cần thiết, nhưng nhiều sinh viên tiêu xài phung phí một cách vô lý. Xài nhiều, mắc nợ nhiều, tất nhiên phải lo lắng, làm sao rãnh rang tâm trí mà học.

Tu Thiền giúp ta lắng tâm, giảm thiểu yêu cầu, tham vọng. Nếu có tiền, hưởng thụ là bình thường. Nghĩ đơn giản thì như vậy. Nhưng lắng lòng, thấy hưởng thụ là tạo nghiệp. Thật vậy, có tiền, tiêu pha cho thỏa thích. Có biết đâu là ta đang rơi vô nghiệp ăn xài. Đến khi hết phước, không còn tiền, nhưng còn thói quen tiêu tiền. Lúc ấy, mức cung không đủ cho yêu cầu, không thể hưởng thụ được nữa, khổ tới liền. Riêng tôi, không nhận cái khổ này. Vì lúc có điều kiện sống sang trọng, tôi cũng không hưởng, nhưng dùng tiền dư để giúp người, nên nghiệp không tăng. Hạn chế tối đa việc tiêu xài cho bản thân, sẽ không bị lệ thuộc người khác.

Tu Thiền làm cho tâm hồn chúng ta trong sáng, thấy việc đáng làm, việc không nên làm. Nhờ đó, phán đoán đúng, ít phạm sai lầm và ứng xử với người tốt đẹp.

Về pháp tu của Mật tông, việc trì chú cũng nhằm mục tiêu giúp ta tăng trưởng sức tập trung tư tưởng. Đọc thần chú, không hiểu nghĩa, không suy nghĩ, tạo cho ta dừng vọng tưởng điên đảo, có độ tập trung cao. Khi tâm hồn chúng ta lắng yên lại, cuộc sống cũng theo đó giảm bớt đòi hỏi, không hơn thua, nên được an lành.

Có thể nói tất cả pháp môn ở bước ban đầu, đều tạo điều kiện cho chúng ta sống an lạc. Vì vậy, không đạt được lợi ích này, dù tu suốt đời chỉ lãng phí thì giờ và sức khỏe của ta mà thôi.

Riêng pháp tu theo Pháp Hoa thuộc viên giáo, nghĩa là thời pháp cuối cùng của đức Phật, tổng kết một đời giáo hóa của Ngài. Theo Ngài Nhật Liên, những người có căn tánh đại thừa, tức phát tâm bồ đề rồi, có thể đi thẳng vào pháp tu nhứt Phật thừa là Pháp Hoa.

Thật vậy, chúng ta có nhân duyên với Phật, đã từng trồng căn lành với Phật từ nhiều đời, nên thấy hình ảnh Phật, nghe pháp, thấy Tăng là phát tâm ngay. Với nhân duyên căn lành đã có sẵn, chỉ cần làm cho căn lành này phát lên. Nhờ Phật làm căn lành ta phát bằng cách lạy Phật, niệm Phật. Đó là việc chính của người tu Pháp Hoa.

Khi có Phật xuất hiện trong tâm linh, thì cuộc sống ta thay đổi. Tâm trí chúng ta tự sáng ra, ý nghĩ đen tối không còn, người ác không sai khiến, lung lạc được ta. Không có căn lành, không thể tu được pháp này. Vì vậy, tu thấy giống nhau, nhưng kết quả khác nhau ở chỗ có căn lành hay không.

Có căn lành mới nhận được Phật huệ rọi vô, biết rõ việc tốt xấu, không ai gạt ta được. Còn người không có căn lành, nhưng có ác nghiệp, tà tâm vọng niệm của họ lớn, chắc chắn quỷ sẽ theo hướng vọng tâm đó mà tới. Và trên thực tế là người ác sẽ tới với họ, vì niệm ác thì đồng với ác niệm. Cứ như vậy, niệm ác tăng trưởng mạnh, phải đọa. Thử nghĩ mình ghét người, làm sao người thương mình được. Cái gì mình ném ra, thì cái đó dội ngược về mình. Từ ác ý, tiến đến lời nói ác, việc làm ác, là đầy đủ ba nghiệp tội lỗi. Người biết tu, hễ niệm ác khởi lên, phải lo diệt nó liền. Bằng không, ta sẽ nhận lãnh ác xấu đó.

Người tu Pháp Hoa, niệm Phật, lạy Phật để tâm chúng ta luôn nối liền với Phật, để niệm ác sanh thì nhờ Phật lực xóa ngay nghiệp cho mình. Trên bước đường tu, lạy Hồng danh Pháp Hoa, cảm được hạnh của vị Phật nào cũng được. Hạnh của Phật đến với chúng ta, làm cho ý nghĩ chúng ta khác, xóa liền ý niệm xấu. Thí dụ, nghĩ đến hạnh kính trọng mọi người của đức Phật, chúng ta vội vàng dập tắt ngay ý niệm xem thường người. Vì Phật là đấng trọn lành, mà Ngài có hạnh khiêm cung như vậy, còn ta là gì mà dám khi dễ người khác.

Người tu Pháp Hoa chỉ được khởi hai tâm. Thứ nhất là tâm kính trọng. Ta kính trọng Phật, Hiền Thánh và kính trọng cả đại chúng thì quá tốt. Ta kính trọng học trò ta thì họ càng kính ta hơn, đâu mất gì. Không bằng ai, nhưng xem thường người, mắc quả báo lớn.

Nuôi tâm kính trọng người bằng cách niệm Phật, lạy Phật. Vì đối với bậc thánh thiện hoàn toàn, chúng ta dễ dàng tôn kính. Nhìn về ba đời các đức Phật mà ta nuôi tâm lành này. Đối với Phật vị lai, tức những người đang tiến bước trên lộ trình giác ngộ, ta kính trọng bồ đề tâm của họ, không phải kính trọng thân xác.

Tâm thứ hai là đại bi tâm cần nuôi dưỡng. Thấy người nào mà ta giúp đỡ được, thì đều sẵn lòng. Kể cả những người hại ta, cũng phải khởi tâm thương họ, vì biết chắc họ sẽ bị quả báo do hành động xấu ác với ta. Thiết nghĩ người chỉ sống với tâm đại bi, chắc chắn họ dễ thương vô cùng. Tùy tâm đại bi rộng lớn đến mức độ nào thì sẽ được người khác thương quý đến đó.

Lạy Phật tạo sự gắn liền ta và Phật hơn là gắn với chúng sanh, để tiêu trừ nghiệp. Còn dại khờ ít nghĩ đến Phật, nhưng nói chuyện chúng sanh thì nghiệp ác tăng trưởng.

Đối với oan gia nghiệp chướng, tôi thường tránh mặt, vì gặp thì mình khởi niệm ác. Trong suốt 20 năm, tôi tập tránh tiếp xúc để bớt buồn phiền. Chỉ lo tu phần mình, thấm thía câu Phật dạy "an phận nghèo quy củ tu hành”.

Kế đến là tôi tránh nghe. Chỗ nào có thị phi, phải trái hơn thua, tôi bỏ đi, vì nghe thì nghiệp mình theo đó nổi lên. Tìm chỗ vắng niệm Phật tụng kinh, tâm ta mới yên. Gặp điều gì không bằng lòng, ta niệm Phật liền để giữ lòng yên ổn.

Ngoài tụng kinh, niệm Phật, suy tư lời dạy của Phật là tham thiền. Ngày nay, tôi đạt được hiểu biết, nhờ hạ thủ công phu như vậy.

Thứ ba là tránh nói, vì sợ nhất là nói lỡ lời. Kinh Pháp Hoa dạy chuyện phải, có thực còn không nói, huống chi là nghe. Lỡ nghe rồi thì rửa sạch tai, đừng để len vào tâm làm bẩn tâm, vì chúng ta chưa đủ sức hóa giải nghiệp của người.

Tu Hồng danh Pháp Hoa, chủ yếu lạy Phật, tạo quan hệ của ta với Phật càng nhiều càng tốt. Người lạy Phật nhiều, niệm Phật nhiều, phải hiện hảo tướng, phước đức tăng.

Kế đến lạy Bồ tát. Đối với Bồ tát mới phát tâm, ta nhắm vô tâm bồ đề của họ mà lạy. Đối với Bồ tát thương nhân gian mà sanh lại, thì ta lạy hạnh đức của các Ngài. Lạy Bồ tát tạo liên hệ với các Ngài để các Ngài trợ lực cho việc làm ta thành tựu tốt đẹp, vì thực sự ta đã làm thay các Ngài. Và sau cùng ta kính lễ Hiền Thánh Tăng, tức những người thánh thiện.

Tạo mối tương quan với Phật, Bồ tát, Thánh hiền trong kinh, và trở lại thực tế cuộc sống, ta quan hệ với người giỏi, người trong sạch, người làm lợi ích cho đời,chắc chắn việc của ta thành công.

Ngoài lạy Phật, người tu Pháp Hoa còn gia trì thần chú, tức đọc thần chú thủ hộ của Bồ tát, thánh hiền, thần linh. Các Ngài đã phát nguyện ủng hộ người trì kinh Pháp Hoa, nên ta gia trì thần chú để cầu nguyện các Ngài giúp đỡ. Tùy lực gia trì của các Ngài đến đâu, ta làm đến đó. Không khởi vọng niệm tham cầu.

Sau cùng, tụng Bổn môn Pháp Hoa là phần cương yếu của kinh, để trấn át nghiệp, không cho nghiệp ác sanh khởi và cũng để mở rộng hiểu biết lời Phật dạy và hạnh Phật.

Chuyên tu như vậy, một lúc sẽ được nhiều người thương, việc làm dễ dàng thành công, tâm chúng ta sáng lần và xa rời trần cấu. Khi bỏ huyễn thân, sẽ về với Phật.